Σπηλαιολογία

Σπηλαιολογία στα σπηλαιοβάραθρα του Ζαγορίου

Σπηλαιολογία είναι ένα σύνολο δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρο σε ένα σπήλαιο που σκοπό έχει αρχικά να το εντοπίσει και κατόπιν εξερευνήσει, χαρτογραφήσει, μελετήσει την γεωλογία, τη βιολογία και την παλαιοντολογία του. Σε ένα σπήλαιο μπορούμε ακόμα να πάμε για λόγους αναψυχής και άθλησης πραγματοποιώντας μια πολύ ενδιαφέρουσα αθλητική δραστηριότητα μέσα στο πολύ ξεχωριστά ιδιαίτερο σκοτεινό σπηλαιοπεριβάλλον με ποικιλία σταλαγμιτικού διακόσμου, με εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς, με υπόγεια ποτάμια και καταράκτες.
Τα σπήλαια έχουν μεγάλη ποικιλομορφία όσον αφορά το πώς είναι διαμορφωμένα και χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, τα οριζόντια και τα κατακόρυφα τα οποία ονομάζονται σπηλαιοβάραθρα. Σημαντική διαφορά μεταξύ τους είναι ότι για την πρόσβαση στα σπηλαιόβαραθρα απαιτείται η χρήση σχοινιών και ειδικού ατομικού εξοπλισμού όπως και στο canyoning για να κινηθεί κάποιος συμμετέχων με ασφάλεια.

Στην περιοχή του Ζαγορίου και στον ευρύτερο ορεινό όγκο της Τύμφης υπάρχουν εκατοντάδες σπηλαιοβάραθρα λόγω του ότι τα πετρώματα των βουνών της περιοχής είναι ασβεστολιθικά τα οποία διαβρώνονται από το νερό αλλά και σε συνδυασμό με διάφορα τεκτονικά φαινόμενα, σε μια συνεχόμενη διεργασία της φύσης που συμβαίνει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σπηλαιολογικές εξερευνητικές αποστολές έχουν ξεκινήσει στην περιοχή από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 με πρώτες προερχόμενες από την Μεγάλη Βρετανία, ενώ ακολούθησαν μέχρι τις μέρες μας, από ΗΠΑ, Γαλλία, Αυστραλία, διάφορες Βαλκανικές χώρες και την Ελλάδα. Το βαθύτερο σπηλαιοβάραθρο της περιοχής το οποίο εξερευνήθηκε το 2004 είναι η ‘‘Τρύπα του Όρνιου’’ και βρίσκεται στην Αστράκα στο φαράγγι Βαθύλακος με βάθος 584 μέτρα ενώ για να προσεγγιστεί η είσοδος χρειάζεται καταρρίχηση 100 μέτρων στην δυτική πλευρά του. Άλλα βαθιά σπηλαιοβάραθρα στην Αστράκα τα οποία εξερευνήθηκαν τη δεκαετία του εξήντα είναι το ‘‘Χάσμα του Έπους’’ με βάθος 455 μέτρα και η ‘‘Προβατίνα’’ με βάθος 407 μέτρα. Υπάρχουν πολλά άλλα μικρότερα στο Ζαγόρι όπως η ‘‘Τρύπα της Νύφης’’ με βάθος 283 μέτρα και βρίσκεται στο Καπέσοβο, το βάραθρο της Τρύπας της Λυγερής με βάθος 386 μέτρα στην Αστράκα, η ‘‘Τρύπα του Κατί’’ με βάθος 200 μέτρα και βρίσκετε στο όρος Στούρος μετά το Μονοδέντρι, η ‘‘Χιονότρυπα’’ με βάθος 152 μέτρα και βρίσκεται κοντά στο Βραδέτο κ.ά.